“Çankaya Katlı Otopark ve Alışveriş Merkezi binası, 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı olarak tespit edilmiştir. Kamuoyundan gelen talepler doğrultusunda binanın yıkımı yerine güçlendirme alternatifinin değerlendirilebilmesi gayesiyle son bir yıl içinde kapsamlı çalışmalar yürütülmüştür. Geçen müddet içerisinde fizibilite çalışmaları gerçekleştirilmiş, altyapı bilgileri temin edilmiş ve yapının güçlendirilmesi ile ilgili değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmalara eş vakitli olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Ziraat Bankası’nın muvafakatleri temin edilmiş, Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararları doğrultusunda gerekli sondaj ve incelemelere ait müsaade süreçleri tamamlanmış, ilgili Daire Başkanlıkları ortasında protokol taslakları ve mali ön onay süreçleri yürütülmüştür.
Yapıya ait son bir yılda yürütülen idari, mali ve teknik süreçler kapsamında, kamu kaynaklarının aktif kullanımı prensibi doğrultusunda güçlendirme seçeneği tekrar değerlendirilmiştir. Bu süreçte, performans tahlilleri, güçlendirme projeleri ve uygulama evresine ait fizibilite çalışmaları yapılmış; artan inşaat maliyetleri ve enflasyon şartları nedeniyle daha evvel yapılan mali hesapların yeniliğini yitirdiği belirlenmiştir.
Mühendislik ön incelemelerinde, mevcut taşıyıcı sistemde, binanın kolonlarının tıpkı istikamette (tek doğrultuda) sıralanmış olması, düşey yüklerin ve zelzele kuvvetlerinin transferinde muhakkak bir sınır üzerinde ağırlaşmasına neden olduğu görülmüştür. Bu durum yapıda düzensizlik (rijitlik düzensizliği) oluşturmakta ve sistemin genelinde bir zayıflık meydana getirmektedir. Bu nedenle, kolonların mantolanması ve perde eği ile güçlendirebileceği düşünülmüştür. Yapılan ön dizaynda, otopark olarak kullanılan yapının fonksiyonelliği değerlendirilmiş; uygulama sonrası mevcut kapasitenin azalması nedeniyle işletme ve erişim açısından kullanım verimliliğinin düşeceği ve uygulamanın ekonomik olmaktan çıkacağı öngörülmüştür.
Ayrıca, güçlendirme sonrası yapının bodrum ve yer katındaki depo ve dükkan olarak kullanılan bağımsız kısımların de etkileneceği düşünülmüştür.
Bu değerlendirmeler sonucunda, önerilen güçlendirme ve genel tamirat maliyetinin yeni üretim maliyetine oranının yaklaşık yüzde 60 düzeyine ulaştığı, ülkemizde geçerli uygulama kriterleri ve Bakanlık görüşlerine nazaran güçlendirme maliyetinin ekonomik olarak kabul edilebilir hudut olan yüzde 40 oranını geçtiği belirlenmiştir. Ayrıyeten, yapılması olası temel ve taban uygunlaştırma çalışmalarının bu oranı daha da artıracağı öngörülmektedir. Yapının mevcut durumu, önerilen müdahalelerin yapı bütünlüğü ve kullanım fonksiyonu üzerindeki olumsuz tesirleri ile birlikte değerlendirildiğinde, güçlendirme seçeneğinin ekonomik açıdan sürdürülebilir olmadığı ve bu nedenle kamu kaynaklarının faal ve verimli kullanımı açısından uygun bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
Plan kararlarına nazaran de güçlendirme çalışması mümkün değil!
Çankaya Katlı Otoparkı’nın bulunduğu alan, Agora ve etrafını içeren muhafaza maksatlı imar planlarında ‘Arkeoloji ve Tarih Parkı’ olarak belirlenmiştir. Agora ve etrafı 1. Derece ve 3. Derece arkeolojik sit alanlarını kapsamaktadır. Bölgenin tarihi ve kültürel mirasını yaşatmak üzere plan bütünlüğü içerisinde kararlar oluşturulmuştur. Bu kapsamda, ‘Arkeoloji ve Tarih Parkı’ olarak belirlenen bölgede yer alan Çankaya Katlı Otoparkı’nın, mevcut plan kararları ve bütünlüğü tarafından yıkılıp tekrar ‘Katlı Otopark’ olarak yapılması mümkün olmamakla birlikte güçlendirme yapılması da plan kararıyla çelişmektedir.
Bu bilgiler ışığında özetlemek gerekirse;
- Sistemsel sıkıntılar ve taşıdığı riskler itibariyle binanın güçlendirme çalışmasıyla dahi inançlı bir hale getirilmesi mümkün görünmemektedir.
- Güçlendirme yapılsa bile yapılan müdahaleler sonrası bina fonksiyonelliğini kaybedecektir.
- Güçlendirme maliyetinin yeni imal maliyetinin yüzde 60 düzeyine ulaşması nedeniyle bu seçenek ekonomik olarak da kabul edilebilir hududu aşmaktadır.
- Tüm bunların ötesinde imar planlarında ‘Arkeoloji ve Tarih Parkı’ olarak belirlenen bu alanda ne güçlendirme ne de tekrar imal üzere bir faaliyetin kelam konusu edilmesi mümkün değildir.
Sonuç olarak;
Çankaya Katlı Otoparkı’nın yıkılması halinde İzmir Ulaşım Ana Planı ve Otopark Hareket Planı’nda öngörülen tahlil, mevcut otoparkların daha verimli kullanılması ve kapasite artırımıdır. Hazırlanan alternatif plan çerçevesinde Kahramanlar Katlı Otoparkı ve Eşrefpaşa Katlı Otoparkı ortasında sadece otopark kullanıcılarına özel bir ring sistemi kurulması planlanmaktadır. İki otopark ortası uzaklık: yaklaşık 3 km, seyahat müddeti 15 dakikadır. Ayrıyeten Konak Alsancak bölgesinde İzelman AŞ tarafından işletilen otopark alanları yer almakta olup bu süreçte onların da bu iki otopark alanını desteklemek için kullanılması düşünülecektir. Çankaya Otoparkı kullanıcılarının Kahramanlar ve Eşrefpaşa otoparklarına yönlendirilmesi ve ring sistemi kurularak desteklenmesinin İzmir trafiğine olumlu bir tesir yaratacağı öngörülmektedir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
